تحلیل آماری - همدیدی پدیده گرد و غبار در نیمه غربی ایران

هدف این مقاله بررسی چگونگی شکل‌گیری پدیده گرد و غبار و همین‌طور شناخت مناطق منشاء و مسیر ورود آنها به نیمة غربی ایران است. در این تحقیق یک دورة زمانی 30 ساله که از 1979 تا 2008 را پوشش می‌دهد، استفاده شده است. روش تحقیق ترکیبی از تحلیل‌های آماری- همدیدی و دورسنجی است. فراوانی وقوع، تدوام و شدت این پدیده با استفاده از داده‌های ساعتی گرد و غبار ایستگاههای سینوپتیک (8 نوبت در 24 ساعت) در محیط ARC GIS و SPSS بررسی شد. وضعیت پایداری جو، با استفاده از داده‌های جو بالا در محیط نرم افزار RAOB محاسبه و تحلیل شده‌اند. بارزسازی گرد و غبار روی تصاویر MODISبا استفاده از ویژگی‌های دمای درخشایی طول موجهای 11 و 12 میکرومتر در محیط ENVI4.5 انجام شد، محاسبه و نمایش پهنه‌ای داده‌های تراز بالایی در محیط برنامه GrADS انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که بیشینه روزهای همراه با گرد و غبار در ماههای مه، ژوئن و ژوئیه و کمینه آن در ماههای دسامبر و ژانویه است. همچنین بیشینه رخداد گرد و غبار در ساعت‌های بعد‌از ظهر به وقت محلی و کمینه آن مربوط به ساعت 0.0UTC (5/3 به وقت محلی) است. با بررسی تصاویر ماهواره‌ای همراه نقشه‌های جوی و مقایسه آنها طی سالهای مختلف، شرق سوریه، عراق و نیز بیابان‌های عربستان به‌عنوان چشمه‌های گرد و غبار شناسایی شدند. بررسی نقشه‌های همدیدی نشان می‌دهد که در دوره گرم سال فرایندهای ترمودینامکی و در اواخر دوره سرد سال و ماههای گذر، فرایندهای دینامیکی مهم‌ترین نقش را در شکل‌گیری و انتقال این پدیده ایفا می‌کنند.